Trong dinh dưỡng cây trồng, đồng (Cu) được xếp vào nhóm nguyên tố vi lượng. Mặc dù cây chỉ cần một lượng rất nhỏ, nhưng Cu lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quang hợp, hô hấp và chuyển hóa carbohydrate. Nói cách khác, Cu ảnh hưởng trực tiếp đến việc hình thành, sử dụng và phân phối đường – tinh bột trong cây.
1. Đồng trong quang hợp – khởi nguồn của đường
Cu là thành phần của plastocyanin – một protein vận chuyển điện tử trong lục lạp.
Thiếu Cu → dòng electron trong quang hợp bị gián đoạn → giảm sản xuất ATP, NADPH → cây khó cố định CO₂ thành đường.
👉 Nói cách khác, Cu gián tiếp quyết định tốc độ tổng hợp đường ban đầu trong lá.
2. Hoạt hóa enzyme chuyển hóa đường
Đồng tham gia vào nhiều enzyme then chốt:
Cytochrome oxidase (hô hấp tế bào): giúp “đốt cháy” đường, giải phóng năng lượng để tổng hợp tinh bột, protein.
Polyphenol oxidase & ascorbate oxidase: cân bằng oxy hóa khử, bảo vệ diệp lục, duy trì ổn định quá trình dự trữ đường.
Enzyme liên quan đến tạo lignin: hỗ trợ vận chuyển đường từ lá đến hạt, củ, quả.
👉 Thiếu Cu → đường bị “kẹt” trong lá, không chuyển đi được → lá héo, xoăn.
3. Chuyển hóa tinh bột
Ban ngày: đường tạo ra trong lá sẽ tích trữ thành tinh bột (cần ATP). Cu duy trì chuỗi hô hấp để cung cấp năng lượng cho quá trình này.
Ban đêm: tinh bột phân giải thành đường hòa tan để nuôi các cơ quan khác.
👉 Nếu thiếu Cu → mất cân bằng giữa đường và tinh bột: lá tích nhiều tinh bột bất thường, nhưng rễ, củ, quả lại thiếu đường để phát triển.
4. Triệu chứng thiếu đồng liên quan đến đường – tinh bột
Lá non héo rủ, xoắn lại do đường ứ đọng.
Hạt, củ, quả kém tích lũy tinh bột → năng suất giảm.
Lá non vàng, đầu lá bạc trắng do rối loạn cân bằng năng lượng.
5. Kết luận
Đồng (Cu) là vi lượng không thể thiếu để cây:
Duy trì quang hợp (tạo đường).
Kích hoạt enzym hô hấp (chuyển hóa đường thành năng lượng và vật chất dự trữ).
Ổn định cân bằng tinh bột – đường giữa lá và cơ quan dự trữ.
👉 Thiếu Cu, cây trồng dễ rơi vào tình trạng: đường tích ở lá nhưng không được phân phối → lá héo xoăn, quả hạt còi cọc, giảm năng suất.